STRUIKELSTEENTJES
Afgelopen week ben ik met mijn ouders naar Middelburg afgereisd voor het bijwonen van het plaatsen van 13 struikelstenen. Wij gingen voornamelijk voor die van de oma van mijn moeder. De moeder van mijn opa.
Struikelstenen zijn steentjes die worden neergelegd voor Joodse mensen die omgekomen zijn in concentratiekampen. Ze worden geplaatst voor het laatste huis waarin ze hebben gewoond, of het huis wat hun het meest dierbaar was.
Wat mij het meeste trof deze dag is het besef hoe bijzonder het eigenlijk is dat ik mijn opa zo goed heb mogen kennen. Ondanks dat ik alle verhalen natuurlijk wel kende kwam dat besef nu veel meer binnen. Deze 13 mensen hadden het allemaal niet overleefd en mijn opa wel.
Mijn opa was een erg slimme en sociale man die al heel vroeg begreep dat het ernstig was wat er ging gebeuren en is gevlucht. Hij wilde iedereen van zijn gezin en familie meenemen maar de meeste konden dat niet. Ook mijn oma niet. De eerste 2 dagen waren ze, mijn oma en haar dochtertje ( mijn moeder) mee. Maar mijn oma (niet joods) zei: Breng ons maar terug, wij worden een blok aan je been. Zo vertrok mijn opa met een oom en een neef richting Frankrijk. Voor de Duitsers uit. In de buurt van Bordeaux zijn ze overgestoken naar Engeland en daar in quarantaine geplaatst. Mijn opa heeft een hele zware tijd in Engeland gehad, maar wilde daar niet weg om zo dicht mogelijk in de buurt van Nederland te blijven. Hij heeft zich aangesloten bij de Prinses Irene Brigade en is via Normandië ( niet in de frontlinie, maar na 6 of 8 weken) weer terug gekomen.
Mijn Oma en moeder hebben natuurlijk ook een zware tijd gehad, maar als niet joden, niet opgepakt. Mijn moeder heeft voor de geïnteresseerde in familie op stellingen onder ons, een vreemde jeugd gehad. Geboren voor de oorlog als enigst kind. Vlak na de oorlog kwam er een voor haar onbekend nichtje inwonen wat haar oudere zus werd. Toen kwam er na de oorlog nog een broertje bij (die helaas te jong 30 jaar is overleden) en toen was ze dus de middelste. Zo is mijn moeder dus de oudste, middelste en jongste geweest.
Het leggen van de struikelstenen was een mooie ceremonie. Bij elke steen werd er verteld voor wie het was en waarom dit huis was uitgekozen, was er een persoonlijk verhaal over die persoon en werd er een gedicht voorgelezen. De steen werd door 2 stratenmakers gelegd en een politieagent zorgde voor rust (geen auto’s enzo) tijdens de legging. Er werden witte rozen bijgelegd en iedereen kon er steentjes bij leggen. Zo werd het een mooi geheel.
Na afloop was er in de Synagoge een samenzijn en hebben we met de familie van mijn moeder gezellig samen gegeten.
